Bài 3 – Chào PHP, chào thế giới!

Bài đầu tiên chúng ta cần phải học chính là “Hello World” (Xin chào thế giới). Bài thực hành viết chương trình in ra màn hình dòng chữ “Hello World” là điểm sáng đầu tiên dắt bạn vào thế giới diệu kỳ của Xứ sở lập trình.
Bạn có thể vào đây để xem tài liệu php cơ bản

Qua bài tập số 2, các bạn đã tự làm được bài thực hành đó một cách… ngoạn mục Tuy nhiên, việc tự khám phá mày mò là của các bạn, nhưng tôi vẫn phải hướng dẫn lại một lần cho đúng thủ tục.

Các bạn đã biết, để học lập trình PHP, chúng ta chỉ cần trình thông dịch – phần mềm php.exe và phần mềm notepad (kèm sẵn theo HĐH Window) để viết code. Có nhiều phiên bản khác nhau của php.exe, nhưng tôi khuyến khích các bạn tải về  file đóng gói (ZIP) phiên bản PHP 5.3 (5.3.3) hoặc các phiên bản khác dành cho Window từ địa chỉ http://php.net/downloads.php. Giải nén file này vào một thư mục bất kỳ để có file php.exe – phục vụ cho việc thông dịch mã nguồn.

Ở máy tính của mình, tôi sẽ giải nén file zip này vào thư mục /PHP/ ở ổ đĩa E. Sau đó tạo tiếp thư mục tên MaNguon trong E:\PHP.

Với các ví dụ từ giờ về sau, tôi sẽ sử dụng cấu trúc thư mục này để minh hoạ. Còn các bạn, tuỳ theo cách bố trí trong máy tính của mỗi người mà có cách gọi lệnh, ghi đường dẫn cho phù hợp.

Tìm hiểu về “PHP Mode”

Sau khi làm bài tập 2, nhiều bạn đã có kết luận rằng PHP sẽ thực thi các câu lệnh khi đặt giữa các cặp ký tự <? và ?>. Người ta gọi đây là các tag mở ( <? ) và tag đóng ( ?> ) PHP. Nó giúp trình thông dịch biết khi nào phải thông dịch – chuyển qua PHP Mode, và khi nào không – chuyển qua text mode, đọc gì thì ghi đúng ra như vậy.

Bạn cũng cần nắm được rằng tag mở <? là dạng rút gọn của <?php. Và từ giờ về sau, tôi đề nghị các bạn sử dụng <?php  … code … ?> một cách đầy đủ, thay vì dùng tag mở rút gọn nhé (đây là một thói quen có lợi cho các bạn, vì các phiên bản PHP sau này, ở chế độ mặc định sẽ không chấp nhận các tag mở dạng rút gọn đâu).

Trong một file mã nguồn PHP, các bạn có thể bật tắt tắt tắt bật bật tắt … PHP MODE một cách thoải mái và không hạn chế số lần. Ví dụ như đoạn code dưới đây:

Sẽ cho kết quả thế này khi nhờ PHP thông dịch:

Tuy nhiên, bạn không được lồng các thẻ đóng mở vào với nhau. Ví dụ như cách làm thế này:

sẽ bị PHP báo lỗi:

Bài tập 3.1 Dòng thông báo lỗi ở hình trên nghĩa là gì? Bạn hãy thử lý giải tại sao PHP lại báo lỗi như vậy?

Trong các ví dụ, tôi thường đặt tag mở và tag đóng ở những dòng riêng biệt, nhưng việc đó chỉ có ý nghĩa cho mã nguồn dễ nhìn. Bạn hoàn toàn có thể đặt tag mở / đóng trên cùng một dòng cũng không sao:

Các bạn hãy luyện tập cách làm quen với việc “trộn lẫn lộn” các mã PHP và các văn bản text thuần tuý trong cùng một file mã nguồn. Việc này giúp cho bạn không thấy rối và “ngán” khi đọc / sửa các file mã nguồn ở những dự án lớn về sau. Để tập thói quen này, các bạn hãy làm bài tập 3.2 và 3.3 sau:

Bài 3.2 Copy đoạn text dưới đây:

Thuc ra, cac bai tap trong bai 1 chua lien quan gi nhieu den viec hoc lap trinh, no chi la cach giup toi co mot hinh dung so luoc xem cac ban dang nam kien thuc the nao, cai gi thieu, cai gi thua, cai gi can bo sung. Vi, nhu moi nguoi cung biet, “dung” toi lap trinh web la chung ta phai dung toi mot khoi luong khong lo kien thuc tong hop, tu HTML, CSS, JavaScript cho toi SQL, WebServer, toi uu, bao mat, tham chi ca thiet ke Photoshop va Flash. Nen nho, de tro thanh “chuyen gia” cua bat cu mot mon hoc nao duoc liet ke o tren, ban cung phai mat rat nhieu thoi gian va can tich luy nhieu kinh nghiem trong qua trinh lam viec (hay hoc tap, thuc hanh).

Dán nó vào trong notepad. Việc tiếp theo bạn cần làm là chèn vào trong đó các tag mở / đóng PHP và kết hợp với lệnh echo để tạo ra 10 lần on/off chế độ PHP Mode, như ví dụ sau:

Thuc ra, cac bai tap <?php echo ‘trong bai 1 chua’;?> lien quan gi <?php echo ‘nhieu den viec hoc lap trinh, no chi la cach giup’;?> toi co mot hinh dung so luoc xem cac ban dang nam kien thuc the nao, cai gi thieu, cai gi thua, cai gi can bo sung. Vi, nhu moi nguoi <?php echo ‘cung biet, “dung” toi lap trinh web’;?> la chung ta phai dung toi mot khoi luong khong lo kien thuc tong hop, tu HTML, CSS, JavaScript cho toi SQL, WebServer, toi uu, bao mat, tham chi ca thiet ke Photoshop va Flash. Nen nho, de tro thanh “chuyen gia” cua bat cu mot mon hoc nao duoc liet ke o tren, ban cung phai mat rat nhieu thoi gian va can tich luy nhieu kinh nghiem trong qua trinh lam viec (hay hoc tap, thuc hanh).

Với chú ý rằng, trong ví dụ này, tôi chỉ tạo ra 3 lần on/off chế độ PHP Mode, nhưng nhiệm vụ của các bạn là phải tạo ra 10 lần on / off như thế (cho quen tay) trong đoạn văn ở trên, với các vị trí tag mở đóng bất kì, sau đó save file này lại với tên bai3_2.php và gửi cho tôi (trước khi gửi, các bạn có thể nhờ PHP thông dịch file để đảm bảo là không có lỗi).

Bài 3.3 Copy đoạn text dưới:

PHP kho<?php ng kho, la<?php echo ‘p trinh web’;?> khong kho, cai <?php kho la khon?>g biet phai <?php echo ‘hoc nhung kien thuc bo tro n<?php ao, hoc toi dau, ho?>c bao n<?php hieu cho du? C<?php hu du o day duoc h?>ieu la du dung, kh<?phpong thieu va cung d<?phpung “thua”. De tra loi ca?><?phpu hoi do, chung ta <?phpse lay viec “Lap trinh web ban?>g PHP” lam trung tam, cac ki<?phpen thuc bo t<?phpro khac nhu CS?>S, HTML, JS, S?>QL, v.v… se du?>oc de ca?>p khi c?>an thiet.

Dán nó vào trong Notepad. Dò tìm xem các tag đóng/mở PHP Mode có đúng hay chưa, và sửa lại cho đúng nếu cần thiết. Tuy nhiên, bạn phải đọc kỹ và làm theo đúng quy định sau: chỉ được thêm tag mở <?php, tag đóng ?>, hoặc câu lệnh echo cùng với dấu nháy đơn ‘, dấu chấm phẩy ; để kết thúc câu lệnh, chứ không được xoá bất cứ thứ gì ở đoạn văn trên, cũng không được thay đổi vị trí của chúng (các tag mở / đóng PHP). Sau đó save file này lại với tên bai3_3.php và gửi cho tôi (trước khi gửi, các bạn có thể nhờ PHP thông dịch file để đảm bảo là không có lỗi). Đây là một bài tập có thể gây khó… chịu và đòi hỏi phải tỉ mẩn một chút, nhưng sẽ tập được cho bạn thói quen tốt. Các bạn hãy làm bài này cẩn thận.

Bài 3.4 Nếu đã “chối” với bài 3.3, các bạn sẽ được… làm thêm bài 3.4 với yêu cầu tương tự, nhưng với một đoạn text dài hơn nữa:

Ban <?phpco the la?>p trin<?php h de lam<?php n?>hieu vie<?php c, phuc v<?php u ch?>o nhie<?php u muc dich khac nhau. Lap trinh?> web duoc <?php hieu la lap trin?>h phuc vu thu<?<?php php ong tr?>uc cho cac cong viec lien quan den web. <?php Nhung khong co ng<?php hia r?>ang cac “n<?php gon ngu lap trinh <?php web” (nhu PHP, ASP, JSP…) chi la<?php m duoc nhung g?>i lien quan den web. Vi mot “ngon ngu?> lap trinh web” tru<?php oc ?>het phai la mot ngon n?>gu lap trinh. Toi l<?php ay vi <?php du, cac ba<?php n co?> the dun?>g Pascal/<?php C++ de lap trinh<?php t?>inh toan <?php cong tru nhan chia, giai thua, ti?>nh lim, <?php log, ?> cong<?php tru mang, tao ma tran<?php, quan ly ?><?php sinh vien, xu ly du lie<?php u dang tep ?>/ dang van ban… Th<?php e thi ban <?php cung co th<?php e dung PHP de lam toan bo nhun<?php g viec do (du rang moi ngon ngu se c?>o diem ?>manh yeu rieng, v?>a trong?> mot gio<?php i han nao do, ?> mot vai diem rat<?php nho o n<?php gon ngu nay co the khong / kho t<?php huc hie?>n duoc?> o ngon ngu kia).

Xuất dữ liệu bằng lệnh echo

Một trong những tác vụ quan trọng nhất khi lập trình là nhập / xuất. Qua các ví dụ và bài tập ở những lần học trước, các bạn đã biết lệnh echo dùng để ghi dữ liệu ra màn hình. Chi tiết về cấu trúc, kiểu dữ liệu, tham số, giá trị trả về… của lệnh echo, các bạn có thể tìm hiểu tại đây http://goo.gl/UCijq (và trong suốt quá trình học, các bạn sẽ phải ghé thăm trang này nhiều lắm, vì vậy hãy chịu khó đọc cho quen nhé).

Tóm lược đơn giản, echo cho phép bạn gửi  “mọi thứ” ra màn hình, như biến, hằng, giá trị trả về sau lời gọi hàm, phép tính, biểu thức… Để xuất nhiều kiểu “dữ liệu” (chữ dữ liệu sử dụng ở đây không chính xác lắm) trong cùng một câu lệnh echo, bạn có thể dùng dấu phẩy , để ngăn cách như ví dụ dưới đây:

Chú ý rằng dấu . chấm xuất hiện ở câu lệnh trên là toán tử ghép chuỗi. Nó ghép chuỗi ‘OK chia tay ’ với chuỗi ‘ xa nhau tu day ’

Bài 3.5 Tạo file bai3_5.php với nội dung như dưới đây

<?php echo ‘3 + 5 =‘, echo 3+5; ?>

KHÔNG được dùng PHP thông dịch, hãy dự đoán kết quả khi chạy chương trình. Sau đó hãy dùng PHP thông dịch và xem kết quả trả về có đúng như bạn dự đoán hay không? Nếu PHP báo lỗi, hãy giải thích tại sao lại phát sinh lỗi này? Hãy tìm cách sửa lại cho đúng.

Bài 3.6 Tạo file bai3_6.txt để khi thông dịch sẽ cho ra kết quả như hình dưới. Chú ý, chỉ được sử dụng duy nhất 1 câu lệnh echo.

Bài 3.7 Hãy dùng duy nhất 1 câu lệnh echo để ghi ra màn hình dòng chữ

CÔNG TY CỔ PHẦN AN TÂM ĐỨC - CHUYÊN ĐÀO TẠO LẬP TRÌNH - THIẾT KẾ WEBSITE
Địa chỉ: Ki ốt 10, Tòa Nhà CT2B, Đô thị Xa La, Hà Đông, Hà Nội 
VPGD: Số 31, xóm 3, thôn Phú Đô, xã Mễ Trì, huyện Từ Liêm, Hà Nội.
Điện thoại: 04 62 966 151 Hotline: 097 5252 437 - Fax: 0942 459 521 Email: daotaolaptrinh.edu@gmail.com 
website: antamduc.com | daotaolaptrinh.edu.vn | atdtravel.net | dulichantamduc.com.vn